Socijalna zaštita starih lica u Srbiji na niskom nivou

Više prećutno nego javno, u našem društvu provejava stav da su stari „teret koji opterećuje državni budžet i vrši pritisak na sisteme osiguranja i socijalne zaštite".

Starenje stanovništva bi, pak, moglo da ima i niz pozitivnih aspekata - da proizvede socijalne i ekonomske vrednosti, kroz intergeneracijsku solidarnost: prenošenjem iskustava, ali i poklanjanjem vremena, pažnje i resursa starijih generacija mlađima.

„Svetska zdravstvena organizacija razvila je pristup tzv. aktivnog starenja, koji se prati preko indeksa aktivnog starenja, i to u četiri oblasti života: zaposlenje, učešće u društvu, nezavisnost, zdravlje i bezbednost, i prilagođenost okruženja aktivnom starenju", kaže Marija Babović, urednica MONS-a i profesorka na Filozofskom fakultetu u Beogradu.

Za Srbiju se podaci o ovom indeksu ne prikupljaju redovno, ali je 2016. godine napravljen pilot izveštaj u kome su izračunate vrednosti i omogućeno poređenje sa drugim zemljama i EU prosekom.

Tako bi Srbija, ukoliko bi se rangirala sa državama članicama EU, zauzimala 25. mesto, a niže vrednosti na ukupnom indeksu aktivnog starenja imale bi samo Poljska, Slovačka, Mađarska i Grčka.

U domenu zaposlenosti jaz između Srbije i EU 28 veći je među mlađim nego među starijim kategorijama stanovništva.

Socijalna participacija pokazuje nešto više vrednosti u Srbiji nego u EU, pretežno zbog velike uključenosti starijih žena u brigu o porodici svoje dece i unucima - ovo je ujedno dimenzija na kojoj se Srbija najbolje rangira u poređenju sa EU članicama - zauzima 10. mesto.

U domenu nezavisnog zdravog i bezbednog življenja samo se Letonija rangira lošije od Srbije, dok bi u domenu prilagođenosti okruženja Srbija zauzela 22. mesto.

„Starije stanovništvo potrebno je finansijski osnažiti tako da mogu bolje da zadovolje potrebe samostalno, potrebno je sistematski urediti sistem dugotrajne nege tako da starije osobe mogu da koriste usluge u skladu sa potrebama u različitim fazama trećeg doba i u skladusa procesima promena koji su za to doba svojstveni. Potrebno jeomogućiti prilagođeni javni prostor i prevoz koji uzima u obzir potrebe starijeg stanovništva, o čemu se zasad vodi nedovoljno računa", smatra Marija Babović i dodaje da digitalizacija usluga takođe mora uzimati u obzir potrebe i mogućnosti starijeg stanovništva, kako ne bi od napredne usluge postala prepreka za one koji ne koriste digitalne tehnologije.