Pilotu koji je radio 50 godina obračunava se penzija za 45?

Sistem penzijskog i invalidskog osiguranja zasnovan je na tekućem finansiranju i ne predviđa mogućnost povraćaja doprinosa

Pilot koji je nedavno saznao da će mu prva penzija po novom zakonu iznositi oko 229.745,34 dinara obradovao se. Ali je čuo da mu preplaćeni doprinosi, budući da je zbog beneficije imao 50 godina staža a ne 45, neće ući u obračun. A zanima ga i da li plaćanje penala važi i za zanimanja s beneficijama ili ne. Čuo je, kaže, da je zakon neumoljiv – radio 25 ili 50, a nemati 65 godina starosti umanjenje penzija sledi. On je upravo napunio 60 godina.

Na pitanje da li neko ko je imao beneficiju poput pilota i umesto 45 godina radio skoro 50, plaća penale za prevremeni odlazak u penziju, u Fondu za penzijsko i invalidsko osiguranje za „Politiku” odgovaraju da se uslov za starosnu penziju sa navršenih 45 godina staža osiguranja stiče bez obzira na godine života. Osiguranicima se, po osnovu rada na poslovima na kojima se staž osiguranja računa sa uvećanim trajanjem, snižava starosna granica. S tim što se umanjenje prevremene starosne penzije računa do te, snižene starosne granice, a ne do opšteg uslova za ostvarivanje prava na starosnu penziju.

Osiguraniku se snižava starosna granica ako je najmanje dve trećine od ukupno navršenog staža osiguranja proveo na radnim mestima na kojima se staž osiguranja računa sa uvećanim trajanjem. U slučaju uvećanja 12/18, starosna granica za odlazak u penziju se može maksimalno sniziti na 50 godina života.

U slučaju beneficiranog staža, svakih 12 meseci efektivno provedenih na poslovima na kojima se staž računa sa uvećanim trajanjem, računa se najviše kao 14, 15, 16 ili 18 meseci staža osiguranja. Prema pravilniku o radnim mestima, odnosno poslovima na kojima se staž osiguranja računa sa uvećanim trajanjem, profesionalni pilot ima stepen uvećanja kada se 12 meseci računa kao 18, pod uslovom da ima najmanje 200 letova godišnje.

Uslov za odlazak u prevremenu starosnu penziju je najmanje 40 godina staža osiguranja i 60 godina života. Prevremena starosna penzija se trajno umanjuje za 0,34 odsto za svaki mesec koji nedostaje do navršenih 65 godina života, što je uslov za starosnu penziju za muškarce, odnosno do 63 godine i osam meseci života, što je uslov za žene u 2024, s tim da umanjenje ne može biti veće od 20,4 procenata.

Upitani šta je sa preplaćenim doprinosima, iz penzijskog fonda odgovaraju da ukoliko osiguranik ne iskoristi pravo ranijeg odlaska u penziju po osnovu stečenog beneficiranog staža, već nastavi da radi, u penziju će otići, po prestanku osiguranja, a najranije šest meseci unazad od momenta podnošenja zahteva za odlazak u penziju.

U skladu sa Zakonom o PIO penzije se obračunavaju na osnovu podataka utvrđenih u matičnoj evidenciji. Prema članu 68 ovog zakona, penzijski staž za obračun visine penzije može iznositi najviše 45 godina.

Plaćanje doprinosa regulisano je Zakonom o doprinosima za obavezno socijalno osiguranje i obavezno je za sva lica koja su uključena u obavezno penzijsko i invalidsko osiguranje. Shodno tome, i u slučaju kada osiguranik ima više od 45 godina staža, ukoliko je uključen u obavezno penzijsko i invalidsko osiguranje, on ima obavezu plaćanja doprinosa. Sistem penzijskog i invalidskog osiguranja, zasnovan na tekućem finansiranju, počiva na principima obaveznosti, solidarnosti i uzajamnosti i ne predviđa mogućnost povraćaja doprinosa.